Sierpowiec błyszczący (Drepanocladus vernicosus)
Opis gatunku
Rozmieszczenie
Aktualnie potwierdzono tylko jedno stanowisko sierpowca błyszczącego w regionie alpejskim, leżące na terenie obszaru Natura 2000 „Tatry”, nad Stawami Toporowymi, w strefie ochrony ścisłej TPN, na wysokości 1120 m n.p.m. W ciągu ostatnich 25 lat notowany był na ponad 10 stanowiskach, położonych w zakresie wysokości od ok. 700 m n.p.m. do 1135 m n.p.m. w Beskidzie Małym, Beskidzie Makowskim, Tatrach, Gorcach i Bieszczadach.
Siedlisko
Gatunek światłolubny, występujący zwykle w towarzystwie kilku innych gatunków mchów. Chamefit rosnący na torfowiskach niskich i przejściowych. W Tatrach jego siedliskiem są płaty roślinności z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae, reprezentujących zespół Caricetum limosae, należący do siedliska przyrodniczego o kodzie 7140 - torfowiska przejściowe i trzęsawiska http://canadianviagr....ada/.
Populacja
Populacja jest stosunkowo liczna, zajmuje powierzchnię kilka m2. Tendencja populacji w skali regionu jest zdecydowanie ujemna.
Zagrożenia
Zanik siedlisk gatunku jest spowodowany głównie działalnością człowieka, poprzez całkowite osuszanie czy przesuszanie młak i zmianę przeznaczenia gruntów. Również przyczyniły się procesy naturalne, jak: nagromadzenie materii organicznej i sukcesja młak. Na stanowisku tatrzańskim także powoli zachodzi sukcesja. Ponadto zagrożeniem jest wzrost ocienienia spowodowany wzrostem drzewostanów świerkowych otaczających staw oraz zmiana pH siedliska, wywołana spływem wód do stawu z pobliskich borów świerkowych (sierpowiec jest gatunkiem umiarkowanie kalcyfilnym).
Stan ochrony
Stan ochrony gatunku jedynego stanowiska sierpowca w regionie, niezbyt obfitego i słabo zagrożonego, zaklasyfikowano jako niewłaściwy U1. Jednak tendencja zanikania w gwałtownym tempie stanowisk gatunku w ciągu ostatnich kilku lat (z 6 zostało 1) decyduje o krytycznym stanie ochrony tego gatunku w całym regionie alpejskim, ocenianym jako stan zły: U2.
Program ochrony
Jak dotąd nie były prowadzone żadne działania ochronne skierowane na utrzymanie lub kształtowanie stanowisk tego gatunku. Brak też jakichkolwiek doświadczeń w tym względzie. Znane stanowisko znajduje się na terenie objętym ochroną ścisłą. Zaleca się:
• dla poprawy warunków siedliskowych na stanowisku tatrzańskim wprowadzić okresowe koszenie warstwy zielnej (po uprzedniej zmianie reżimu ochronnego);
• w razie odnalezienia nowych stanowisk sierpowca na terenach, gdzie prowadzona jest gospodarka, wyznaczyć strefy ochrony gatunku zapobiegające przypadkowemu zniszczeniu stanowisk;
• wdrożyć badania autekologii gatunku umożliwiające w przyszłości planowanie i w razie potrzeby podejmowanie działań ochrony czynnej.
Literatura
Stebel A., 1995-2006 (dane niepubl.) http://www.iop.krakow.pl/
